Starożytne cywilizacje Mezopotamii - Sumer część V

Zasięg imperium Akadyjskiego

Okres akadyjski (2350-2200 p.n.e.)

Podczas, gdy na południu trwały nieprzerwanie waśnie i wojny pomiędzy władcami sumeryjskich państw-miast na północy, około 2500 roku p.n.e. zaczęła tworzyć się państwowość semickiego plemienia Akadów. Około roku 2334 p.n.e. poprzez sprawną politykę wywodzący się z miasta Agade (Akad) Sargon I zwany Wielkim rozpoczął budowę swojego państwa. Później

(ok. 2350 r. p.n.e.) 

dokonał on podboju Sumeru. Punktem zwrotnym było pokonanie i obalenie Lugalzageziego z Ummy. Sargon objął władze 

nad południową Mezopotamią tworząc pierwsze w historii imperium zwane akadyjskim. 

 Od tego wydarzenia o południowej i centralnej Mezopotamii zwykło mówić się “Sumer i Akad”. 

W późniejszych czasach termin ten stosuje się zamiennie z “Babilonem” .

      Sargon założył też potężną dynastię która sprawowała rządy nad Mezopotamią do około 2193 roku p.n.e. Nowy władca swoje panowanie rozciągnął także na północ. Całkowity zasięg terytorialny imperium akadyjskiego jest trudny do ustalenia. Wiadomo, że w jego ramach znajdowała 

się większość Mezopotamii. Istnieją przypuszczenia, że wschodnie wybrzeże Morza Śródziemnego, Anatolia a nawet Cypr, mogły zostać włączone do imperium Sargona.
      Niektórzy badacze uważają, że część podbojów zrealizowali jego następcy – zwłaszcza 

Naram-Sin. Utrata pozycji mocarstwowej imperium akadyjskiego nastąpiła najprawdopodobniej 

za rządów syna Naram-Sina – Szarkaliszarriego, m.in. w wyniku najazdów Elamitów 

i Gutejów (którzy dali się we znaki już za czasów Naram-Sina), a także przez liczne powstania 

miast-państw na terenie Sumeru.
      Sargon i jego następcy władzę nad państwem sprawowali z miasta Akad. Pozostałymi obszarami swego imperium władcy akadyjscy rządzili przy pomocy lokalnych dynastii kontrolowanych 

przez namiestników królewskich mających do dyspozycji wojsko. Pomimo tych środków, 

jak również wzrostu pozycji króla w państwie, nie obyło się za czasów następców Sargona 

Stela Naram-Sina III okres wczesnodynastyczny

bez buntów poszczególnych regionów imperium.
      Już po śmierci Sargona w sumeryjskich miastach doszło do pierwszych powstań przeciwko władzy Akadyjczyków. Sytuację opanował Rimusz. Okres jego 9-letnich, względnie spokojnych rządów zakończyła nagła śmierć (zapewne w skutek otrucia).
      Ciągłe bunty Sumerów, a także Elamitów powtarzały się przez cały okres akadyjski.
      Największe znaczenie imperium Akadyjczyków osiągnęło za panowania najwybitniejszego, 

obok Sargona I władcy dynastii - Naram-Sina (2254-2218 p.n.e.). Zachowane teksty na jego temat, dotyczą przede wszystkim prowadzonych wojen. Wiadomo, że za jego panowania Akad toczył konflikty z Hurytami i Amorytami na wschodzie. Z północnego zachodu ziemie Akadyjczyków najeżdżali Lulubejowie. Zwycięstwo nad nimi obrazuje tzw. Stela Naram-Sina, która zachowała 

się do naszych czasów.
      W owym czasie imperium akadyjskie toczyło 

też wojny z sąsiadami na północy. Po jednej 

z kampanii Naram-Sin podporządkował sobie Eblę 

i Mari - ważne ośrodki kultury z tamtego okresu. Ostatnimi władcami z dynastii zapoczątkowanej 

przez Sargona I byli królowie: Dudu i Szu-durul. Państwo akadyjskie w tym okresie ograniczone było w zasadzie tylko do stołecznego Akadu wraz 

z przyległościami. Rządy tych dwóch ostatnich władców Akadu to czasy względnej stabilizacji państwa, które było już tylko marginalnym ośrodkiem politycznym w regionie. Ostateczny kres istnieniu Akadu położyli Gutejowie, którzy zdominowali całą południową Mezopotamię na ponad wiek.