Starożytne cywilizacje Mezopotamii - Sumer część III

      Okres wczesnodynastyczny drugi (WD II 2700-2500 p.n.e.)

Fragment zrekonstruowanego muru w mieście Nippur.

      Charakteryzował się on walką o władzę i wzrostem znaczenia, wybieranego na okres wojny wodza (lugal). W skutek trwania permanentnego zagrożenia z czasem funkcję tą sprawowano bezterminowo. Władza jaka przysługiwała lugalowi dawała mu coraz większe przywileje, doprowadzając do przeistoczenia się lokalnych wodzów w królów.

Swą władzę król opierał na licznej „gwardii” niewolnych, zależnych od niego ludzi. Po części rekrutowali się oni z jeńców, którym władca darował życie.              Dzięki temu był panem ciała i duszy każdego z nich. Służyli oni królowi jako żołnierze w czasie wojny i jako robotnicy pracujący przy realizacji publicznych przedsięwzięć budowlanych w czasie pokoju.

     Królowie dążyli do utrwalenia swej władzy także na czas pokoju. Coraz częściej sankcjonowali swoje prawa głosząc, że otrzymali je od bogów. Taki tok rozumowania pozwalał przekazywać zdobytą władzę wybranej osobie, a w praktyce potomstwu. W ten sposób rodziły się pierwsze dynastie królewskie.
     Wraz z przywłaszczeniem sobie, przez władców prawa do kontaktów z bóstwem na króla spadły nowe obowiązki. Jako odpowiedzialny za kontakty z bogami musiał on dopilnowywać obrządków mających na celu zapewnienie poddanym pomyślności i urodzaju w plonach i hodowli.
     W tym okresie ukształtowane poprzednio funkcje króla-kapłana (en), oraz króla-wodza (lugal), sprawowane w większości dużych miast zaczęły mocno się przenikać. Z uwagi na częste wojny 

Sztandar z Ur - jeden z najbardziej znanych zabytków sztuki sumeryjskiej
z okresu wczesnodynastycznego

nie dawało się ich rozdzielić.
     Pojawił się również nowy tytuł ensi (a dokładniej ensiak), noszony przez władców mniejszych niezależnych miast. Tytuł ten oznaczał „kierującego en pracami ak rolnymi si i pierwotnie odnosił się do zarządcy sprzężaju należącego do gminy. Ponieważ jednak osły, które zaprzęgano 

do pługa, ciągnęły też wozy wyruszające na wojnę, ensi mógł 

z tego powodu zarządzać również wspólnotą w okresie wojny 

albo przy wykonywaniu jakichś ważnych publicznych zadań. Tytuł ten, używany na określenie niezależnego władcy miasta, rozpowszechniony był tylko w III tysiącleciu p.n.e. U schyłku tego tysiąclecia, za panowania III dynastii z Ur, ensi zaczynał oznaczać zarządcę prowincji, sprawującego swą funkcję z ramienia króla Ur.

    Pod koniec drugiego okresu wczesnodynastycznego zaczęto formułować sojusze o dość rozległym zasięgu. W starożytnym mieście Szuruppak odnaleziono inskrypcje, mówiące o ponadregionalnej administracji, mającej na celu przeciwstawienie się ogromnemu zagrożeniu militarnemu.
     W dokumentach jest mowa o kontyngentach żołnierzy, mobilizacji mężczyzn z innych działów gospodarki. Są wymienione bitwy i imiona dowódców.
     W prawdzie brakuje dokładnych informacji, przeciwko komu zawiązano ów sojusz. Na podstawie dedukcji uważa się, że tajemniczym wrogiem mogło być rosnące w owym okresie w siłę miasto Ur. Było ono w tamtym czasie jednym z głównych ośrodków Sumeru. Prawdopodobnie władcy Ur weszli w sojusz z leżącym na północy Mezopotamii miastem Mari. Koalicję wspierał przypuszczalnie, leżący na dzisiejszej granicy iracko-irańskiej Elam.