Starożytne cywilizacje Mezopotamii - Sumer część IV

Trzeci okres wczesnodynastyczny (WD III 2500-2350 p.n.e.)

     Następny etap w dziejach Sumeru zaczyna się podobnie,

jak kończy poprzedni. Narasta rywalizacja pomiędzy miastami, prowadzi to do licznych konfliktów rywalizacji i wojen.
     Gra toczyła się o prestiżowy tron w mieście Kisz. W ciągu lat tytuł ,,króla Kisz” trafiał do władców, którzy realizując swe ambicje usiłowali podporządkować sobie pozostałe miasta Sumeru, a także dokonywali prób opanowania północy Mezopotamii.
      Pierwszym władcą, który tytułował się w ten sposób, ale nie pochodził z Kisz był Meskalamdug.

Mówią o tym inskrypcje znalezione w Mari oraz w Grobowce Królewskie w Ur. Tytułu tego używał również jego syn Mesanepada. Agresywna polityka i interwencje militarne królów 

z Ur poza rodzimym obszarem są bardzo prawdopodobne. Odnalezienie inskrypcji dotyczących dwóch powyższych władców daleko na północy w Mari, może świadczyć o sojuszu, 

bądź o wpływach, sięgających bardzo daleko od ojczystego miasta. Taki sojusz miał zapewne na celu oslabienie pozycji.

Hełm Meskalamdugamiasta Kisz, którego królowie konkurowali z władcami Ur .

     Kolejnym władcą, który nazywał siebie „królem Kiszu” był Ennatum z Lagaszu. 

Z jego własnych inskrypcji wynika, że pokonał i zdobył między innymi Ummę, Ur, Uruk, Kisz (jako kraj Subartu) i Elam. Ataki wrogów musiał często odpierać na własnym terytorium. Pokonał i przegnał wojska koalicji Elamu, Subartu i Arua. Znany dosyć dokładnie 

jest konflikt o sporne tereny z Ummą, wspieraną przez Kisz. Wydarzenie to opisuje tzw. Stella Sępów. Wojska królów Lagaszu były w tych starciach górą co najmniej dwukrotnie.
     Konflikt doprowadził do potrzeby mediacji. Podjął się ich, jako dawny suweren król Kisz, 

a był nim Mesilim.
     Potem tytuł „królowie Kiszu” nosili władcy Uruk: Lugal-sila-si, Ur-zage i Lugalkiniszedudu.
     Niewiele wiadomo o ich działalności i nie jest pewne czy ich panowanie faktycznie roztaczało 

się na teren Kiszu. Lugalkiniszedudu oprócz sprawowania funkcji ena w Uruku był też królem w Ur oraz że zawarł przymierze z jednym ze znaczących władców Lagaszu – Enmeteną. Dokładne znaczenie polityczne tego sojuszu nie jest znane, to prawdopodobnie, po wcześniejszych sukcesach Enmeteny, miał na celu wzmocnienie władcy Uruku, który wedle wszelkiego prawdopodobieństwa rozciągał swoje wpływy na teren Nippur i Kisz.
     Inskrypcja władcy Kiszu Utuka-Utuba, pochodząca z końca okresu WDIII nie zawiera tytułu „król Kiszu”. Używa on skromniejszego tytułu ensi. Prawdopodobnie pod koniec tego okresu Kisz 

było bardzo osłabione lub zależne od innego ośrodka.
     Ostatnim wczesnodynastycznym władcą, który pozostawił informacje o znacznych wpływach poza swoim rodzimym miastem był En-Szakusz-Ana, który twierdził, że pokonał i złupił Akszak 

i Kisz oraz schwytał jego władcę Enbi-Isztara, a skarby zdobyte w obu miastach złożył 

w świątyni Enlila w Nippur.
     Pod koniec okresu wczesnodynastycznego, czyli ok. roku 2350 p.n.e., sumeryjskie państwa-miasta podupadły. Jednym z ostatnich hegemonów tego okresu był Lugalzagezi z Ummy. Po opanowaniu Uruk i Lagasz zajął pozostałe miasta Sumeru. Potem udało mu się opanować obszar na północy. Zjednoczył je pod swoim berłem. Okres jego panowania wynosił około 25 lat. Nie były to bynajmniej czasy spokojne. Lugalzagezi wciąż był zmuszony prowadzić wojny o utrzymanie swojej władzy. Został w końcu pokonany i obalony przez władcę Akadów Sargona I Wielkiego. Przejął on władzę po Lugalzagesim, zakładając nową stolicę w mieście Akad. Na skutek tych wydarzeń Sumer znajdował się pod okupacją Akadyjczyków przez okres ponad 200 lat.